Zakres programowy

Indywidualne Techniki Ratunkowe:

1. Wprowadzenie:
   1. Rodzaje zagrożeń życia na morzu.
   2. Sygnały wzywania pomocy na morzu według MPDM.
   3. Organizacja ratownictwa życia na morzu w Polsce i na świecie.

2. Wyposażenie ratunkowe statków:
   1. Indywidualne i zbiorowe środki ratunkowe:
      1. pasy ratunkowe – konstrukcja, wyposażenie, zasady użycia;
      2. koła ratunkowe – konstrukcja, rozmieszczenie na statku, zasady użycia;
      3. kombinezony ratunkowe i środki ochrony cieplnej, konstrukcja, zasady użycia;
      4. łodzie ratunkowe – otwarte, zakryte, specjalne – wyposażone w system gazoszczelny i zraszania, wodowane w systemie zrzutowym, ratownicze – konstrukcja i wyposażenie, żurawiki łodziowe, konstrukcja i zasady działania;
      5. pneumatyczne tratwy ratunkowe – konstrukcja, wyposażenie, rozmieszczenie, zamocowanie;
      6. sposoby wodowania tratw ratunkowych, wodowanie przy pomocy pochylni i żurawików, zwalniaki hydrostatyczne;
      7. morskie systemy ewakuacyjne, konstrukcja, zasady działania.
   2. Radiowe środki wzywania pomocy:
      1. częstotliwości i sygnały wzywania pomocy przez radiostację (w tym radiotelefon UKF);
      2. formułowanie i nadawanie komunikatów o niebezpieczeństwie w języku polskim i angielskim;
      3. obsługa radiotelefonu UKF;
      4. radiopławy EPIRB – konstrukcja, zasady działania, sposób użycia;
      5. transponder radarowy i transponder AIS – konstrukcja, zasady działania, sposób użycia.

3. Techniki ewakuacji ludzi ze statku:
   1. Zasady ogólne:
      1. zarządzenie alarmu, podział funkcji w trakcie alarmu, wyposażenie osobiste;
      2. drogi dojścia do zbiorowych środków ratunkowych, opuszczenie statku w czasie pożaru lub wycieku oleju na powierzchnię morza.
   2. Ewakuacja przy pomocy łodzi ratunkowej – opuszczenie łodzi na wodę.
   3. Ewakuacja przy pomocy pneumatycznej tratwy ratunkowej:
      1. wodowanie pneumatycznej tratwy ratunkowej;
      2. wejście do pneumatycznej tratwy ratunkowej;
      3. pobyt w pneumatycznej tratwie ratunkowej.
   4. Ewakuacja załogi na łódź ratowniczą innego statku.

4. Techniki ratowania rozbitków z powierzchni morza (w tym ze zbiorowych środków ratunkowych):
   1. Zasady przeżycia, zachowanie się w oczekiwaniu na pomoc, alarm „człowiek za burtą” – omówienie organizacji manewrów.
   2. Manewry statku i łodzi ratowniczej.
   3. Ratowanie przez inny statek – wykorzystanie sprzętu statkowego, elementy IAMSAR.
   4. Ratowanie przez łódź ratowniczą.
   5. Typowe błędy popełniane w trakcie ewakuacji i ratowania ludzi na morzu – na podstawie orzecznictwa lub raportów instytucji badających wypadki morskie (izby morskie; Państwowa Komisja Badania Wypadków Morskich).

5. Ewakuacja załogi statku przez śmigłowiec:
   1. Przygotowanie statku do ewakuacji załogi:
      1. naprowadzenie śmigłowca;
      2. sposoby komunikacji;
      3. zasady bezpieczeństwa w trakcie akcji ewakuacyjnej.
   2. Rodzaje urządzeń ratowniczych stosowanych w akcjach ewakuacyjnych (demonstracja eksploatacji urządzeń ratowniczych).
   3. Organizacja i przebieg akcji ewakuacyjnej.
   4. Ratowanie rozbitków znajdujących się w zbiorowych środkach ratunkowych i na powierzchni morza.

6. Ćwiczenia na wodach otwartych:
   1. Ćwiczenia z indywidualnymi środkami ratunkowymi:
      1. zakładanie pasa ratunkowego i prawidłowy skok w pasie ratunkowym do wody;
      2. posługiwanie się kołem ratunkowym w wodzie;
      3. metoda wciągania rozbitka do wnętrza łodzi ratunkowej.
   2. Ćwiczenia z pneumatyczną tratwą ratunkową:
      1. wchodzenie na przewróconą pneumatyczną tratwę ratunkową;
      2. odwracanie przewróconej pneumatycznej tratwy ratunkowej;
      3. samodzielne wejście do pneumatycznej tratwy ratunkowej z wody;
      4. metody wciągania do pneumatycznej tratwy ratunkowej osoby nieprzytomnej;
      5. skok do pneumatycznej tratwy ratunkowej;
      6. zbiorowa ewakuacja do pneumatycznej tratwy ratunkowej metodami ze statku i z wody z uwzględnieniem następujących elementów:
         1. wyznaczenie dowódcy pneumatycznej tratwy ratunkowej,
         2. wyznaczenie dwóch osób „nieprzytomnych”,
         3. holowanie „nieprzytomnych” do pneumatycznej tratwy ratunkowej,
         4. wejście wyznaczonych osób do pneumatycznej tratwy ratunkowej,
         5. wciągnięcie „nieprzytomnych” i wejście pozostałych osób, zajęcie miejsc w pneumatycznej tratwie ratunkowej;
      7. umiejętność użycia dryfkotwy;
      8. umiejętność obsługi wyposażenia pneumatycznej tratwy ratunkowej;
      9. umiejętność podejmowania czynności zwiększających szansę przetrwania.
   3. Zakładanie pętli ratunkowej w wodzie.
   4. Ćwiczenia z termoizolacyjnymi kombinezonami ratunkowymi różnych typów.

7. Pirotechniczne środki sygnałowe:
   1. 1. Omówienie i demonstrowanie zasad działania i bezpiecznego użycia:
      1. pławki świetlno-dymnej „człowiek za burtą”;
      2. pławki pomarańczowej;
      3. rakiety spadochronowej;
      4. pochodni czerwonej;
      5. wyrzutni linki ratunkowej, z uwzględnieniem wymiany spłonki.
   2. Demonstracja przez instruktora pirotechnicznych środków sygnałowych.

Ochrona P.Poż.:

1. Teoria pożaru:
   1. Zjawiska fizyczne i reakcje chemiczne spalania.
   2. Charakterystyka pożaru, warunki powstania i rozwoju pożaru.
   3. Właściwości materiałów palnych.

2. Przyczyny pożarów na statkach.

3. Zapobieganie pożarom na statkach:
   1. Ogólne zasady zapobiegania pożarom.
   2. Procedura ogólna podczas operacji pożarowo niebezpiecznych.
   3. Konstrukcyjna ochrona przeciwpożarowa.

4. Wykrywanie pożarów:
   1. Stałe instalacje wykrywcze i alarmowe pożaru.
   2. Systemy wykrywania dymu metodą próbkowania.
   3. Sygnalizacja ostrzegawcza.

5. Budowa, użytkowanie i rozmieszczenie sprzętu pożarniczego:
   1. Rodzaje gaśnic i koce gaśnicze.
   2. Gaśnice przewoźne i ich rodzaje.
   3. Sprzęt do wytwarzania piany.
   4. Sprzęt i armatura wodna.
   5. Aparaty oddechowe i ucieczkowe.
   6. Wyposażenia strażackie.
   7. Sprzęt ratowniczy i reanimacyjny.

6. Budowa i użytkowanie stałych instalacji gaśniczych:
   1. Instalacje wodno-hydrantowe.
   2. Automatyczne instalacje tryskaczowe.
   3. Instalacje zraszające i mgłowe.
   4. Instalacje pianowe.
   5. Instalacje gazowe.
   6. Instalacje proszkowe.
   7. Instalacje równoznaczne do CO2.
   8. Instalacje gazu obojętnego.

7. Organizacja walki z pożarem na statku:
   1. Alarmy pożarowe.
   2. Rozkłady alarmowe.
   3. Zadania indywidualne.
   4. Plan ochrony przeciwpożarowej.
   5. Środki łączności.
   6. Procedury walki z pożarem.
   7. Procedury bezpieczeństwa.
   8. Ćwiczenia pożarowe.
   9. Dozór pożarowy.
   10. Szkolenie przeciwpożarowe i książka bezpieczeństwa pożarowego.

8. Techniki walki z pożarem:
   1. Grupy pożarów i metody gaszenia.
   2. Postępowanie po zauważeniu pożaru.
   3. Natarcie i osłona przy użyciu stałych instalacji gaśniczych.
   4. Zagrożenia podczas walki z pożarem i zasady bezpieczeństwa.

9. Środki gaśnicze:
   1. Woda.
   2. CO2.
   3. Piana gaśnicza (środki pianotwórcze).
   4. Czyste chlorowęglowodory.
   5. Aerozole.
   6. Test – dobór środków gaśniczych.

10. Zajęcia praktyczne w jednostce Straży pożarnej

Pierwsza Pomoc Medyczna:

1. Podstawy anatomii i fizjologii człowieka istotne w udzielaniu pierwszej pomocy medycznej i ratowaniu życia.
2. Rodzaje pozycji (ułożenia) poszkodowanego konieczne do prawidłowego udzielenia pierwszej pomocy medycznej.
3. Postępowanie w przypadku utraty przytomności.
4. Reanimacja.
5. Prowadzenie defibrylacji
6. Postępowanie w przypadku krwawienia.
7. Opanowanie szoków.
8. Postępowanie w przypadku zwęglenia, oparzeń (w tym chemikaliami) i porażenia prądem. Stopnie i rodzaje oparzeń.
9. Złamania, zwichnięcia, skręcenia, urazy kręgosłupa – pierwsza pomoc, rodzaje unieruchomień.
10. Zasady dezynfekcji i sterylizacji, zaopatrywanie ran.
11. Ratowanie i przygotowanie poszkodowanego do transportu.
12. Pomoc zewnętrzna (medical radio).
13. Zajęcia praktyczne – w zakresie omówionym podczas zajęć

Współpraca ze służbami SAR:

1. Podstawy prawne ratowania życia na morzu:
   1. Obowiązki państw wynikające z konwencji międzynarodowych.
   2. Obowiązki kapitana statku w świetle prawa międzynarodowego.

2. Światowy system ratowania życia na morzu:
   1. Światowy plan SAR.
   2. Bałtycki plan SAR (siły i środki SAR na Morzu Bałtyckim).
   3. Współdziałanie międzynarodowe na Morzu Bałtyckim.
   4. Rola i zadania MRCK w systemie ratowania życia na morzu.
   5. Zasady organizacji akcji poszukiwawczej i ratowniczej.
   6. Bieg wywołań alarmowych w polskiej strefie odpowiedzialności SAR.

3. Planowanie akcji poszukiwawczej i ratowniczej:
   1. Zadania dowódcy akcji na morzu.
   2. Określanie obszaru poszukiwania.
   3. Prowadzenie poszukiwania.
   4. Prowadzenie akcji ratowniczej.
   5. Określenie czasu zakończenia działań ratowniczych.

4. Wyjście do Morskiego Ratowniczego Centrum Koordynacyjnego w Gdyni